Eş’ariyye ve Mâturîdiyye’nin Bilimsel Açıklama Teorileri Üzerine İkincil Literatür

KİTAPLAR

Demir, Hilmi. Delil ve İstidlâlin Mantıkî Yapısı -İlk Dönem Sünnî Kelam Örneği-. İSAM Yayınları, İstanbul 2012.

el-Câbirî, Muhammed Âbid. Arap-İslâm Kültürünün Akıl Yapısı. çev. Burhan Köroğlu, Kitabevi Yayınları, İstanbul 2001.

Ferğal, Yahya Hâşim Hasan. el-Ususu’l-Menheciyye li Binâi’l-Akîdeti’l-İslamiyye. Dâru’l- Fikri’l-Arabî, (by) (ty).

Hacak, Hasan. Atomcu Evren Anlayışının İslâm Hukukuna Etkisi, Kelâm-Fıkıh İlişkisine Dair Bir Analiz. İstanbul: Ensar Neşriyât, 2007.

Hasan, Osman b. Ali. Menhecu’l-İstidlâl alâ Mesâili’l-İ‘tikâd inde Ehli’s-Sunne ve’l- Cemâa. I-II, Mektebetu’r-Rüşd, Riyad 2006.

Neşşâr, Ali Sâmî. Menâhicü’l-bahs inde müfekkiri’l-İslâm. Dârü’n-Nehdati’l-Arabiyye, Beyrut, 1980.

MAKALELER

Demir, Osman. “Kelâm-Bilim İlişkisi: Rü’yetullah Metinlerinde Optik”. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9/3 (Aralık 2019): 107-120.

et-Tâî, Muhammed Bâsil. “Kelâm Kozmolojisinin (Dakîku’l-Kelâm) Bilimsel Değeri”. çev. Mehmet Bulğen. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, sayı: 39, 149-162.

Frank, Richard M. “The Kalâm, an Art of Contradiction-Making or Theological Science? Some Remarks on the Question”. Journal of the American Oriental Society, 88 (1968), 295-309. Frank, Richard, M.. “The Science of Kalam”. Arabic Sciences and Philosophy 2 (1992), 7-

37.
Harding, Karen. “Causality Then and Now: Al Ghazālī and Quantum Theory”. The

American Journal of Social Sciences 10/2 (1993), 165-177.
Harding, Karen. “Dünden Bugüne Nedensellik: Gazzâlî ve Kuantum Teorisi”. çev. Ahmet

Mekin Kandemir. Kader 16/2 (Aralık 2018): 525-536.
Heinen, Anton M.. “Kelâmcılar ve Matematikçiler Süregelen Neticeleriyle Bir

Tartışmanın İzleri”. çev. Mehmet Bulğen. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2012/2, sayı: 43, 305-320.

Heinen, Anton M.. “Mutakallimūn and Mathematicians”. Der Islam 55/1 (1978), 57-73.

Ibrahim, Bilal. “Fakhr ad-Dîn ar-Râzî, Ibn al-Haytam and Aristotelian Science: Essentialism versus Phenomenalism in Post-Classical Islamic Thought”. Oriens, 41.3-4 (2013): 379-431.

Kandemir, Ahmet Mekin. “Kelâmda ve Modern Fizikte Nedensellik Tartışmaları: Tabʽ Teorisi ile Kuantum Teorisinin Soft-Determinist Yorumları Arasında Bir Karşılaştırma”. Bilimname XLI, 2020/1, 691-722.

Medkur, İbrahim. “Müslüman Kelamcılara Göre Aristo Mantığı”. çev. Galip Türcan. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2011/2, sayı: 27, 197-207.

Mert, Muhit. “Kelâmcıların Tanım Kuramları”. Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/2 (2002), 61-70.

Obuchi, Hisashi. “Fakhr al-Dīn al-Rāzī and Occult Science as Philosophy: An Aspect of the Philosophical Theology of Islam at the Beginning of the Thirteenth Century”. Anals of Japan Association for Middle East Studies, 34.1 (2018): 1-33.

Rafiabadi, Hamid Nassem. “Ghazzâlî’s Approach to Natural Sciences and Philosophy”. Hamdard Islamicus, 24, n.4 (2001): 37-58.

Sabra, Abdelhamid. I. “Greek Science in Islam”. History of Science 25 (1987), 223-243.

Sabra, Abdelhamid. I. “Ortaçağ İslâm Kelâmında Bilim ve Felsefe On Dördüncü Yüzyılın Tanıklığı”. çev. Mehmet Bulğen – Bilal Taşkın. Kader 14/2 (2016), 610-653.

Sabra, Abdelhamid. I. “Science and philosophy in medieval Islamic theology: the Evidence of the Fourteenth Century”. Zeitschrift für Geschichte der Arabisch-Islamischen Wissenschaften / Majallat Tārīkh al-ʿUlūm al-ʿArabīya wa ‘l-Islāmīya, no: IX, 1994, 1-42.

Schmidtke, Sabine. “Theological Reasoning in the Medieval World of Islam”. al-Usur al- Wusta, 20.1 (2008), 17-29.

Setia, Adi. “The Theologico-Scientific Research Program of the Mutakallimûn: Intellectual Historical Context and Contemporary Concerns with Special Reference to Fakhr al- Dîn al-Râzî”. Islam & Science, 3 (2005): 127-51.

Tahir, Umar Sheikh. “Application of Logic in al-Ghazali’s Theology”. Gadau. Journal of Arts and Education, 2.1 (2016): 405-16.

Türcan, Galip. “Kelamın Dil Üzerine Kurduğu İstidlal Şekli -Bakıllani’nin Yaklaşımı Bağlamında Bir Değerlendirme-”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2011/2, sayı: 27, 127- 138.

Türcan, Galip. “Klasik Kelam’ın Apolojik Değeri”. İslami Araştırmalar, 17/4 (2004), 324- 325.

Türker, Ömer. “Bir Tümdengelim Olarak Şâhitle Gâibe İstidlâl Yöntemi ve Cüveynî’nin Bu Yönteme Yönelttiği Eleştiriler”. İslâm Araştırmaları Dergisi, İstanbul 18 (2007), 1- 26.

Türker, Ömer. “Eş‘arî Kelâmının Kırılma Noktası: Cüveynî’nin Yöntem Eleştirileri”. İslâm Araştırmaları Dergisi, İstanbul, 19 (2008), 1-23.

Türker, Ömer. “Kelam İlminin Metafizikleşme Süreci”. Dîvân: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi 12/23 (2007/2), 75-92.

KİTAP BÖLÜMLERİ

El-Rouayheb, Khaled. “Theology and Logic”. In The Oxford Handbook of Islamic Theology, ed. by Sabine Schmidtke. Oxford: Oxford University Press, 2016, 408-31.

Riexinger, Martin. “Al-Ghazâlî’s Demarcation of Science : A Common Place Apology in the Muslim Perception of Modern Science and its Limitations”. in Islam and Rationality, II, Islam and Rationality: The Impact of al-Ghazâlî. Papers Collected on His 900th Anniversary, ed. by Georges Tamer. vol. II (Islamic Philosophy, Theology and Science 98). Leiden-Boston: Brill, 2015, 283-309.

Rudolph, Ulrich. “Die Neubewertung der Logik durch al-Gazâlî”. 0. Logik und Theologie. Das Organon im arabischen und im lateinischen Mittelalter. Hrsg. v. Dominik Perler u. Ulrich Rudolph. Leiden; 2005 (= Studien und Texte zur Geistesgeschichte des Mittelalters. 84): 73-98.

Street, Tony. “Fahraddîn ar-Râzî’s Critique of Avicennan Logic”. 0. Logik und Theologie. Das Organon im arabischen und im lateinischen Mittelalter. Hrsg. v. Dominik Perler u. Ulrich Rudolph. Leiden; 2005 (= Studien und Texte zur Geistesgeschichte des Mittelalters. 84): 99-116.

Van Ess, Josef. “İslâm Kelâmının Mantıksal Yapısı”. çev. Hayrettin Nebi Güdekli. Din Felsefesi Açısından Mu‘tezile Gelen-ek-i: Klasik ve Çağdaş Metinler Seçkisi içinde (ed. Recep Alpyağıl), İstanbul: İz Yayıncılık, 2014, 477-506.

Van Ess, Josef. “Logical Structure of Islamic Theology”. In Logic in Classical Islamic Culture. Ed. G.E Von Grunebaum. Wiesbaden: Otto Harrasowitz, 1970.

TEZLER

Aktaş, Mehmet. Cüveynî’de Tanım Teorisi. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2020.

Ceran, Fatmanur. İlk Dönem Kelamında İstidlâl Problemi -Mu’tezilî ve Sünnî Yaklaşım Açısından Bir Değerlendirme-. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta 2016.

Devji, Umit Yolsuloglu. AI-Ghazāli and Quantum Physics: A Comparative Analysis of The Seventeenth Discussion of Tahāfut al-Falāsifa and Qantum Theory. Canada: McGill University Institute of Islamic Studies, MA Thesis, 2003.

Ibrahim, Bilal. Freeing Philosophy from Metaphysics: Fakhr al-Dīn al-Rāzī’s Philosophical Approach to the Study of Natural Phenomena. PhD Dissertation, McGill University, 2013.

Widigdo, Mohammad Syifa Amin. Imām Al-Ḥaramayn al-Juwaynī on Jadal: Juridical and Theological Dialectic in the Fifth/Eleventh Century. Ph.D., Indiana University, 2016.

Yıldız, Fatih. Mütekaddimun ve Müteahhirun Dönemi Kelamcılarında Delil. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana 2010.

BİLDİRİLER

Baffioni, Carmela. “The Elaboration of Ancient Theories on Earthquakes. Avicenna and Fakhr al-Dîn al-Râzî in Relation to their Greek and Arabic Sources”. In Islam and Globalisation: Historical and Contemporary Perspectives. Proceedings of the 25th Congress of L’Union Européenne des Arabisants et Islamisants, ed. by Agostino Cilardo (Orientalia Lovaniensia Analecta 226). Louvain-Paris-Walpole, MA: Peeters, 2013, 435-62.

Altaş, Eşref. “Kelâmın Metafizik Olarak İnşâsı Mümkün Müdür? Gazzâlî’nin Kelâm Tasavvuru”. Uluslararası Modern Çağ ve Gazzâlî Sempozyumu, Isparta, 2014, 273- 85.

Bulğen, Mehmet. “The Relevance of Quantum Physics to Kalam Atomims”. Uluslararası İmam Eş’arî ve Eş’arîlik Sempozyumu Bildirileri 21-23 Eylül 2014, 2015, cilt: I, s. 381-394.