Mu‘tezile’nin Bilimsel Açıklama Teorileri Üzerine İkincil Literatür
KİTAPLAR
Demir, Hilmi. Delil ve İstidlâlin Mantıkî Yapısı -İlk Dönem Sünnî Kelam Örneği-. İSAM Yayınları, İstanbul 2012.
el-Câbirî, Muhammed Âbid. Arap-İslâm Kültürünün Akıl Yapısı. çev. Burhan Köroğlu, Kitabevi Yayınları, İstanbul 2001.
Ferğal, Yahya Hâşim Hasan. el-Ususu’l-Menheciyye li Binâi’l-Akîdeti’l-İslamiyye. Dâru’l- Fikri’l-Arabî, (by) (ty).
Neşşâr, Ali Sâmî. Menâhicü’l-bahs inde müfekkiri’l-İslâm. Dârü’n-Nehdati’l-Arabiyye, Beyrut, 1980.
Van Ess, Josef. Theology and Science: The Case of Abū Isḥaq al-Naẓẓām. Ann Arbor: Center for Near Eastern and North African Studies, University of Michigan, 1978.
MAKALELER
Demir, Osman. “Kelâm-Bilim İlişkisi: Rü’yetullah Metinlerinde Optik”. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9/3 (Aralık 2019): 107-120.
et-Tâî, Muhammed Bâsil. “Kelâm Kozmolojisinin (Dakîku’l-Kelâm) Bilimsel Değeri”. çev. Mehmet Bulğen. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, sayı: 39, 149-162.
Frank, Richard M. “The Kalâm, an Art of Contradiction-Making or Theological Science? Some Remarks on the Question”. Journal of the American Oriental Society, 88 (1968), 295-309. Frank, Richard, M.. “The Science of Kalam”. Arabic Sciences and Philosophy 2 (1992), 7-
37. Heinen, Anton M.. “Kelâmcılar ve Matematikçiler Süregelen Neticeleriyle Bir
Tartışmanın İzleri”. çev. Mehmet Bulğen. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2012/2, sayı: 43, 305-320.
Heinen, Anton M.. “Mutakallimūn and Mathematicians”. Der Islam 55/1 (1978), 57-73.
Kandemir, Ahmet Mekin. “Kelâmda ve Modern Fizikte Nedensellik Tartışmaları: Tabʽ Teorisi ile Kuantum Teorisinin Soft-Determinist Yorumları Arasında Bir Karşılaştırma”. Bilimname XLI, 2020/1, 691-722.
Mert, Muhit. “Kelâmcıların Tanım Kuramları”. Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/2 (2002), 61-70.
Paret, Rudi. “An-Nazzam als Experimentator”. Der Islam; Zeitschrift für Geschichte und Kultur des Islamischen Orients, XXV (1937), 228-233.
Rashed, Marwan. “Abū Hāshim al-Jubbā’ī, algèbre et inférence”. Arabic Sciences and Philosophy, 30.2 (2020): 191-228 [includes an appendix on al-Fārābī’s reading of Abū Hāshim’s theory of inference].
Schmidtke, Sabine. “Theological Reasoning in the Medieval World of Islam”. al-Usur al- Wusta, 20.1 (2008), 17-29.
Van Ess, Josef. “Ebû İshâk en-Nazzâm Örneği Üzerinden Kelâm-Bilim İlişkisi”. çev. Mehmet Bulgen. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2014, sayı: 46, 267-286.
KİTAP BÖLÜMLERİ
El-Rouayheb, Khaled. “Theology and Logic”. In The Oxford Handbook of Islamic Theology, ed. by Sabine Schmidtke. Oxford: Oxford University Press, 2016, 408-31.
Saliba, George. “Al-Jahiz and the Critique of Aristotelian Science”. Al-Jahiz: A Muslim Humanist for Our Time içinde (ed. Arnim Heinemann, John L. Meloy, Tarif Khalidi), Würzburg: Ergon Verlag, 2009, 39-50.
Schwarb, Gregor. “Early Kalām and the Medical Tradition”. Early Kalam and The Medical Tradition in Philosophy and Medicine in The Formative Period of Islam. Ed. Peter Adamson – Peter E. Pormann. London: Warburg Institute Colloquia, 2017, 103-166.
Van Ess, Josef. “İslâm Kelâmının Mantıksal Yapısı”. çev. Hayrettin Nebi Güdekli. Din Felsefesi Açısından Mu‘tezile Gelen-ek-i: Klasik ve Çağdaş Metinler Seçkisi içinde (ed. Recep Alpyağıl), İstanbul: İz Yayıncılık, 2014, 477-506.
Van Ess, Josef. “Logical Structure of Islamic Theology”. in Logic in Classical Islamic Culture. Ed. G.E Von Grunebaum. Wiesbaden: Otto Harrasowitz, 1970.
TEZLER
Ceran, Fatmanur. İlk Dönem Kelamında İstidlâl Problemi -Mu’tezilî ve Sünnî Yaklaşım Açısından Bir Değerlendirme-. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta 2016.
Güdekli, Hayrettin Nebi. Kelâmın Tümel Bir Disiplin Olarak İnşâsı. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul, 2015.
Yıldız, Fatih. Mütekaddimun ve Müteahhirun Dönemi Kelamcılarında Delil. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana 2010.
BİLDİRİLER
Cengiz, Yunus. “Atomculuktan Ahlak Felsefesine: Kelâmcıların Bilimsel Bir Teoriyi Kullanma Biçimleri”. Bilim Tarihi ve Felsefesi Sempozyumu. Ed. Ömer Bozkurt. 281-296. Mardin: Artuklu Üniversitesi Yayınları, 2016.